Yumurtalık kistleri ya da over kistleri, kadın yumurtalıklarında en sık görülen problemlerdendir. Yumurtalık kistleri görülme oranları yaş gruplarına göre değişmektedir. Adölesan dönemde, üreme çağında ya da menopoz döneminde farklı kistlerle karşılaşılmaktadır.
Farklı yaş gruplarında farklı özellikler barındırmaktadır. Örneğin, doğurganlık çağında görülen yumurtalık kistlerinin çoğunluğu iyi huylu iken, menopozla birlikte kanser riski artış gösterir.
Yumurtalık kistleri belirti vermeyebilir. Bazı hastalarda ise pelvik bölgede ağrı, adet düzensizliği ve adet sancısı ile ilgili sorunlara yol açabilir. Yumurtalık kistleri büyüyüp, yapışıklığa sebep olduğunda kısırlık sorunu ortaya çıkabilir.
Yumurtalık kistleri temelde iki farklı gruba ayrılmaktadır;
İyi huylu yumurtalık kistleri; folikül kistleri, çikolata kisti, dermoid kist ve teka lutein kistleridir.
Kötü huylu yumurtalık kistleri; yumurtada köken aldıkları hücrelere göre (epitelyal, seks kord stromal ve germ hücreli yumurtalık tümörleri) adlandırılmaktadırlar.
Büyük boyutlara ulaşıp çatlayamayan ve içinde sıvı bulunan basit kistlerdir. Folikül kistleri çoğu zaman kısa sürede kendiliğinden kaybolur ve tedaviye gerek duyulmaz.
Her ay düzenli olarak 1 tane yumurta olgunlaşıp büyümektedir ve belirli bir boyuta ulaştığında çatlayarak atılmaktadır. Eğer bu yumurta olgunlaşma ve atılma sırasında kılcal damarlardan kanama gelişirse, hemorajik kistler oluşur. Bu kistler folikül kistlerinden farklı olarak ağrıya neden olurlar. Nadirende karın içine ciddi kanamaya sebep olarak acil müdahaleye gereklilik oluşturur. Muayanede ultrason ile hemorajik kist tanısı koymak kolaydır.
Rahim iç tabakasındaki hücrelerin yumurtalıkda bulunması sonucu, yumurtalıklarda oluşan içeriği çikolataya benzeyen kistlerdir. Şiddetli adet sancısı ve cinsel birliktelik sırasında ağrıya sebep olurlar. Hastalarda kısırlık (infertilite) problemlerine yol açabilir. Tedavisi hastaya özel planlanmalıdır.
Dermoid kistler içinde saç, yağ, diş, kemik gibi yapıların olduğu iyi huylu yumurtalık kistleridir. Dermoid kistler kasık bölgesinde ağrılarına neden olabilmektedir. Dermoid kistler, yumurtalığın kendi etrafında dönerek torsiyona sebep olabilmektedir ve bu durum acil ameliyat gerektirmektedir. Dermoid kistlerin genel olarak tedavisi cerrahidir.
Kötü orjinli over kistleri yumurtalık kanserine yol açmaktadır. Yumurtalık kanseri yumurtalığı oluşturan farklı hücrelerden kaynaklanabilmektedir. Bu hücrelerin kontrolsüz çoğalması yumurtalıklarda ciddi boyutlara ulaşan kistlere neden olmaktadır ve bunun sonucunda yumurtalık kanserleri ortaya çıkmaktadır.
Bazı yumurtalık kistleri gebeliğe engel olabilir. Özellikle tüplerin fonksiyonunu bozan kistler kısırlığa sebep olurlar. Bu nedenle bazı yumurtalık kistleri tedavi edilmediğinde kısırlık riski taşır. Bu durumda, yumurtalık kistlerinin cerrahi ile çıkarılması gerekebilir.
Takip ya da medikal tedavi ile gerilemeyen kistler, şiddetli ağrıya sebep olan çikolata kistleri , dermoid kistler ve kanser şüphesi olan kistler ameliyat gerektirir.
Yumurtalık kistlerini iyi ya da kötü orjin açısından değerlendirirken ultrason, MR gibi görüntüleme yöntemleri ve kan testleri (tümör belirteçleri) kullanılmaktadır. Yumurtalık kistleri ilk olarak ultrasonla değerlendirilir ve sonrasında gerekliliğe göre kanda tümör belirteçleri ve MR bakılabilir.
Ultrason incelemesinde; kist boyutlarının büyük ve sınırlarının düzensiz olması, karında sıvı birikimine neden olması, içinde solid yapıların olması ve her iki yumurtalığı birden tutması over kistlerinin kötü huylu olabileceğini düşündürmektedir.
Tümör belirteçleri yüksek çıkan kistler şüphe uyandırmaktadır ve bu kistler ileri inceleme ve analiz gerektirir.
Takip edilen ve uzun süre gerilemeyen büyük kistlerde, kanser şüphesi doğuran kistlerde ve gebe kalınmasını olumsuz etkileyen kistlerde ameliyat öneriyoruz. Cerrahide ilk tercih laparoskopidir (kapalı ameliyat). Kapalı ameliyatlar sayesinde hastalar daha hızlı iyileşmekte ve normal hayatlarına daha kısa sürede dönmektedirler.
Kocaeli Yumurtalık Kisti Tedavisi | Laparoskopik Yumurtalık Kisti Tedavisi