HPV, insan papilloma virüsünün (Human Papilloma Virüs) kısaltmasıdır. HPV, insanlarda cilt ve mukoza zarlarında enfeksiyona yol açan bir virüstür. Bu virüs, cinsel temas yoluyla bulaşabilir ve genital bölgelerde siğillere veya kanserlere neden olabilir. HPV'ye bağlı kanserler arasında rahim ağzı kanseri, penis kanseri, anal kanser, vulva kanseri ve bazı ağız ve boğaz kanserleri bulunur. Bu nedenle, HPV aşısı oldukça önemlidir.
HPV aşısının çeşitleri, mevcut olan HPV virüs tiplerine ve genetik varyantlarına bağlı olarak değişir. Şu anda yaygın olarak kullanılan HPV aşıları, en yaygın kanser tiplerinden olan rahim ağzı kanserine karşı koruma sağlar.
HPV Aşısı Hangi Yaş Gruplarına Önerilir?
Genellikle 9-15 yaş aralığındaki genç kızlara ve erkek çocuklarına önerilir.
Erişkinlerde ise yaş sınırı yoktur. İlerleyen yaşlarda da koruyuculuğu vardır.
HPV Aşı Tipleri
HPV'ye karşı kullanılan iki ana tipte aşı vardır. Birincisi, HPV'ye neden olan tiplerin en yaygın olanlarına karşı koruma sağlayan ve genellikle rahim ağzı kanseri ve genital siğilleri önlemeye yardımcı olan quadrivalent aşıdır. Bu aşı, HPV 6, HPV 11, HPV 16 ve HPV 18 tiplerine karşı etkilidir. İkinci tür aşı ise HPV 9 tiplerine karşı koruma sağlayan 9-valent aşıdır. Bu aşı, quadrivalent aşıda bulunan tiplerin yanı sıra HPV 31, HPV 33, HPV 45, HPV 52 ve HPV 58 tiplerine de etkilidir.
HPV aşısı ; çocuklarda 2 doz şeklinde, erişkinlerde 3 doz olarak uygulanır. İlk doz, aşılama serisine başlamak için seçilen tarihte yapılır. İkinci doz, ilk dozdan iki ay sonra verilir. Üçüncü doz ise ikinci dozdan dört ay sonra uygulanır. Bu aşılama programı, bağışıklık sistemini en iyi şekilde güçlendirmeye yardımcı olur ve HPV enfeksiyonlarına karşı koruma sağlar.
HPV aşısı, tipik olarak kolun üst kısmında, genellikle deltoid kasına enjeksiyon yoluyla uygulanır. Enjeksiyon sırasında bir iğne kullanılır ve aşı cilt altına enjekte edilir. Aşının uygulanması genellikle hızlı ve nispeten ağrısızdır. Uygulama sonrasında, aşı bölgesinde hafif bir ağrı veya kızarıklık olabilir, ancak bu genellikle kısa süreli bir etkidir ve birkaç gün içinde kaybolur.
HPV Aşısı Ne Kadar Süre Etkilidir?
HPV aşısının etkisi zamanla azalmaz, ancak aşının uzun süreli koruyucu etkisini tam olarak bilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Şu anda mevcut olan HPV aşıları, tipik olarak 10 yıl boyunca etkili bir koruma sağlamaktadır. Uzun vadeli etkinlik hakkında daha kesin bilgileri elde etmek için sürekli olarak yapılan araştırmalar devam etmektedir.
HPV Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?
HPV aşısının en yaygın yan etkileri arasında aşı yapılan bölgede kızarıklık, şişlik veya hafif ağrı olabilir. Bunlar genellikle kısa süreli ve hafif şiddettedir. Ayrıca, bazı kişilerde hafif ateş, baş ağrısı veya kas ağrısı gibi sistemik belirtiler de görülebilir. Bu yan etkiler genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve ciddi komplikasyonlara neden olmaz.
Ayrıca, nadir görülen bir yan etki olarak, Guillain-Barré sendromu gibi sinir sistemi rahatsızlıkları da ortaya çıkabilir. Ancak bu tür ciddi yan etkilerin riski oldukça düşüktür.
HPV Aşısının Toplum Sağlığına Etkisi Nedir?
HPV aşısının toplum sağlığına olan etkileri arasında kanser oranlarının azalması, hastalığın yayılmasının önlenmesi, aşılanmamış kişilere de koruma sağlanması ve yaşam kalitesinin artması sayılabilir.
Aşılanma ile HPV'ye bağlı kanserlerin önlenme oranı oldukça yüksektir. İstatistiklere göre, HPV aşısı sayesinde rahim ağzı kanseri insidansı önemli ölçüde azalmıştır. Ayrıca, diğer HPV ilişkili kanserlerin de önlenmesinde etkili olduğu görülmektedir.